İnternet ile beraber verilerimizin iletimi hızlı hale gelmiş, hayatımız kolaylaşmıştır. Teknolojinin sağladığı kolaylıklarla beraber kayıt sistemlerimizin yapısı değişerek dijital dünyaya taşınmaktadır. Bu kapsamda sürece bakıldığında işletmelerin öncelikle kendi yapılarında kurdukları veri merkezleri, bulut bilişimden faydalanılarak dış kaynak kullanılmasına doğru evrilmektedir. Peki bulut bilişim nedir? Bulut bilişim türleri nelerdir? Bulut bilişimde imzalanan sözleşmeler nelerdir?
Bulut Bilişim Nedir?
Bulut bilişim nedir? Bulut bilişim “bilgisayar sistemleri başta olmak üzere veri işleme, depolama ve diğer faaliyetlerin yürütülmesi için gereken kaynakların üçüncü bir gerçek ya da tüzel kişiden temin edilmesidir.” Her işletmenin mevcut ihtiyaçlarına göre biçimlendirilebilmesinin yanı sıra; ekonomik olması sebepleriyle her geçen gün daha çok tercih edilen bulut bilişim ile beraber, işletmeler kendi asıl uzmanlık alanlarına yönelebilmektedir. Bu kapsamda bakıldığında bu hizmeti sağlayan ve bu hizmetten faydalanan tarafların birtakım hakları bulunmaktadır. Bulut bilişim alanının hukuki problemleri özellikle üç ana başlık altında toplanmaktadır. Bunlardan ilki “kullanıcının bulut bilişime yüklemiş olduğu verilerin telif hakları başta olmak üzere çeşitli ticari sırlar barındırması sebebiyle fikri mülkiyet haklarına haiz olmasıdır. İkinci olarak bulut bilişim; yapısında barındırdığı devasa makine gücünün sürekli enerji tüketmesi ve bu enerji kullanımı ile beraber çevresel sorunlara sebebiyet vermesi nedeniyle çevre hukukunu da ilgilendirmektedir. Son olarak bu sistemlere yüklenen verilerin kişisel veri barındırması nedeniyle kişisel verilerin korunması hukukunu da ilgilendirdiği görülecektir.”
Bir yapının bulut olabilmesi için aşağıdaki hususları taşıması gerekmektedir:
- Beklemesiz bir şekilde kullanıcıya hizmet verme, kullanıcıların ihtiyaç duydukları her an her yerden bulut hizmetinden yararlanabilmesi,
- Geniş ağ erişimi,
- Kaynak havuzu tüm kullanıcılarını istedikleri zaman herhangi bir fiziksel yada sanal kaynakla sınırlı olmaksızın hizmet modelini değiştirebilmesi,
- Hızlı esneklik kullanıcı ihtiyaç duyduğunda kendisine otomatik olarak fazladan kullanım alanının sağlanması,
- Ölçülebilir bir hizmet veya kullanıldığı kadar ödeme imkanı,
Bulut bilişim nedir? Bulut bilişim; “kullanıcı taleplerine göre arttırılabilen ya da azaltılabilen oranda bir ağ üzerinden bilişim kaynaklarının sağlanması hizmetidir.” Kullanıcılar bu teknolojiden faydalanmak istediklerinde genel olarak bilişim teknolojileri ne kendileri satın almak yerine başka bir üçüncü kişiden kiralama yoluna başvurmaktadır.
Avrupa Birliği’nde 2020 yılına kadar bulut bilişimin ekonomiye 5 yıllık katkısının 940 milyar Euro olması beklenmektedir. Amerika Birleşik Devletleri’nde ise işletmelerin yarısından fazlası bulut bilişimden yararlanmaktadır. Detaylar için bakınız. (BTK)
BULUT HİZMETİNDE TARAFLAR
- Bulut hizmeti sağlayıcı (cloud service provider) ya da bulut sağlayıcı (cloud provider)
- Kullanıcı
BULUT HİZMETİ MODELLERİ
Bir hizmet olarak altyapı (IaaS- Infrastructure as a Service) veri depolama, işleme ve ağ gibi temel hizmetler; Amazon S3, Azure SQL
Bir hizmet olarak platform (PaaS – Platform as a Service) yazılım uygulamalarının geliştirilmesi ve dağıtımı için; Google App Engine, Windows Azure
Bir hizmet olarak yazılım (SaaS – Software as a Service) bulut altyapısı kullanılarak sunulan uygulamalar; Google Docs, SAP Business by Design,
Amerika Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsü’ne (NIST-National Institute of Standarts and Technology) göre sınıflandırma;
| Özel Bulut (Private Cloud)
| Özel bir ağa dahil olanlara açık olan buluttur.
|
| Topluluk Bulutu (Community Cloud)
| Sınırlı sayıda tarafa sunulan bulut hizmetidir.
|
| Genel Bulut (Public Cloud)
| Herkesin kullanabileceği yapıya sahip buluttur
|
| Karma Bulut (Hybrid Cloud)
| Diğer bulut özelliklerinin de yer aldığı melez buluttur.
|
BULUT BİLİŞİMİN FAYDALARI
- Yedeklilik; Kişisel verilerin gerektiğinde doğru ve güncelliğinin sağlanması,
- Ekonomik; depolama dahil pek çok hizmet birden fazla kişiye sağlandığı için masraflar azalmaktadır.
- Alanında uzman personel ihtiyacının kollektif şekilde karşılanması
- Zamandan tasarruf
- Lisans maliyetlerinin düşük olması;
BULUT BİLİŞİM DEZAVANTAJLARI
- Her an internete bağlı olma zorunluluğu
- Hukuki düzenleme eksikliği
- Fiziksel güvenlik
- Uzman personel eksikliği
- Bulut bilişim farkındalığının yetersizliği
BULUT BİLİŞİM SÖZLEŞMELERİ
Bulut bilişim hizmeti kapsamında hizmet sağlayıcı ve kullanıcı arasında sözleşme yapılmaktadır.
Yapılmakta olan sözleşmeler;
- Hizmet kullanım şartları (Terms of Service-TOS)
- Hizmet Seviyesi Anlaşması (Service Level Agreement – SLA): hizmetin arızaya uğraması sebebiyle teknik onarma esnasında bilgiler ulaşmasını sağlayacak hizmet seviyesine ilişkin anlaşma.
- Kabul Edilebilir Kullanma Politikası (Acceptable use Policy – AUP) hizmetin kabul edilebilir kullanım şekline ilişkin şartlar içeren sözleşmeler
- Gizlilik Politikası (Privacy Policy); verilerin gizliliğinin nasıl sağlanacağına dair hükümler bulunmaktadır.
Sanal Hukuk Platformunun kurucuları arasında yer alan Yunus; sitenin de geliştiricisi ve adminidir. Uzmanlık alanı olarak Kişisel Verilerin Korunması başta olmak üzere bilişim hukukunda çeşitli çalışmalar yapmaktadır. Teknolojiye tutkusunu kariyeri hukuk alanına yansıtmaya çalışmaktadır.
