Blockchain Türleri

12/04/2018

3909

Uygulamada işin niteliğine göre farklı Blockchain türleri kullanılmaktadır. Söz konusu Blockchain türlerini belirleyen temel ayrım ise Blockchain ağının Açık (Public) veya Kapalı (Private) nitelikte olmasıdır. Burada Açık veya Kapalı olma durumlarını açıklamak gerekirse;

Açık Ağ: Tüm kullanıcıların, bir başka kullanıcıyla nerede olursa olsun iletişim kurabildiği ağdır. Günümüzde en yaygın ve en bilinen örnek internettir.

Kapalı Ağ: Kullanıcıları belirli özelliklere göre sınırlandırılmış, herkese açık olmayan ağlara denir. Kapalı ağlara ATM’ler ve bankalar arasındaki ağlar örnek olarak gösterilebilir

Kapalı ve açık ağlar arasında kimlik doğrulama işlemi haricinde yazılımsal veya donanımsal bir fark bulunmamaktadır. Aralarındaki tek fark kimlik doğrulama sistemi ile kapalı ağlarda sadece belirli kullanıcılara erişim imkanı tanınırken açık ağların herkesin erişimine açık tutulmasıdır.⁶

Bu iki ağ türü Blcokchain Teknolojisinde hem genel ağ için hem de ikinci ayrışma katmanı olarak ağ içindeki mutabakat sistemi için söz konusu olabilmektedir. Bu anlamda hem ağa katılma hem de mutabakat sistemine katılma Açık (public) veya Özel (private) anahtar sistemleri kullanılarak sağlanabilecektir. Açık anahtar sisteminde herhangi bir kişi sisteme dahil olabilecekken Özel anahtar sisteminde sadece belirli kişiler ağa dahil olabilecektir.

Ancak herkese açık olan bir ağın kullanılması için mantıksal olarak bir amaç yahut menfaatin bulunması beklenecektir. Bu durumda en azından Blockchain ağının kendisi bir değer ifade etmelidir. Bu anlamda Bütünüyle İzin Gerektirmeyen Açık Blockchain ağlarına Bitcoin örnek gösterilebilecektir. Bitcoin ağından menfaat elde eden iki tür grup bulunmaktadır. Birinci grup sisteme dahil olarak Blockchain ağının mutabakat sağlayan bir uç noktası(peer) haline gelmekte ve aslında teknik olarak ne yaptığının farkında olmaksızın üretilen Bitcoin’lerin finansal değerine sahip olmaktadırlar. İlk grubun yaptığı tek şey alım-satım işlemi ile Bitcoin ticareti yapmaktır. Söz konusu finansal değer ise tamamen arz-talep prensibine bağlı olarak artmakta veya azalmaktadır. İkinci grupta ise minerlar bulunmaktadır. Bu gruptakiler Blockchain tabanlı Bitcoin yazılımının Ödüllendirme sisteminden faydalanmak için gelmiş geçmiş bütün işlemleri tanımlama faaliyeti yapmakta, karşılığında üretilen yeni Bitcoinlerden pay almaktadırlar. Yani yapılan her işlemi doğrulamak için çalışan bu makineler (bilgisayar işletim sistemleri) performanslarına bağlı olarak ödüllendirilmektedir.⁷

Bütünüyle İzin Gerektiren Blockchain ağına farazi bir örnek olarak bankalar arasındaki EFT işlemleri gösterilebilecektir. Bir EFT işlemi için tüm bankaların ortak bir Özel Blockchain ağının olduğu varsayılabilir. Bu sisteme sadece bankalar girebilecektir. Bu ağda A bankasından B bankasına bir EFT işlemi gerçekleşsin. Bu işleme ait veriye gerektiği takdirde sisteme dahil olan tüm izinli bankalar ulaşabilecekken ilgili işlemin mutabakatını sadece A ve B bankası yapmak için izin verilmiştir.⁸

Bir diğer güzel örnek ise pek çok farklı amaca hizmet edebilen Ethereum Blockchain ağıdır. Ethereum Blockchain ağında Akıllı Sözleşmeler adı verilen bir yapı vardır. Akıllı Sözleşmeler aslında birer uygulamadır. Akıllı Sözleşmelerin tetikleyeceği işlemlerinin ne olacağı bir işletme, kişi veya grubun belirlediği bir durum olabilir. Ethereum ağına girmek izne tabi değildir ancak Akıllı Sözleşmelerin belirli bir mutabakat ile tetiklediği işlem süreçlerine dahil olmak izin gerektirmektedir. Yani aslında Etherium, Kısmi İzin Gerektiren Blockchain ağı olarak nitelendirilebilecektir.